Genomy wirusów Wirusy nie potrafią uzyskiwać energii oraz syntetyzować białek samo- dzielnie, bez udziału gospodarza. Genomy wirusów zbudowane są albo z DNA, albo z RNA. 1 Podstawowymi kryteriami w klasyfikacji wirusów są: rodzaj kwasu nukleinowego (DNA lub RNA);; liczba nici kwasu nukleinowego i ich postać;; polarność genomu. 2 Z powodu tego, że genomy wirusów kodują jedynie nieliczne enzymy potrzebne podczas replikacji oraz białka niezbędne w czasie zakażenia, wirusy wykształciły. 3 Dlatego populację genomów dane- go wirusa nazywa się quasi-gatunkiem. Po- jęcie to oznacza całą pulę zmiennych geno- mowych RNA tworzących gatunek wirusa. PVY. 4 Genomy wirusów Wszystkie wirusy w celu replikacji i ekspresji swoich genomów muszą przyporządkować sobie w jakimś stopniu maszynerię genetyczną gospodarza. Niektóre kodują własną polimerazę DNA i polimerazę RNA, ale wiele korzysta z tych produkowanych przez gospodarza, zatem geny wirusa muszą do jego systemu genetycznego. 5 Największe genomy mają wirusy zawierające dsDNA, a ich rozmiar może przekraczać kilo par zasad (kpz). Niektóre genomy wirusowe, jak te u mimiwirusów, są nawet większe niż najmniejsze genomy organizmów komórkowych (jak mykoplazmy). Największe genomy wirusów RNA osiągają rozmiary zaledwie 33 kz. 6 Wirus to zakaźna cząsteczka, która namnaża się przez „dowodzenie” komórką gospodarza i wykorzystanie jej maszynerii do wytwarzania większej liczby wirusów. Wirus składa się z genomu DNA lub RNA wewnątrz płaszcza białkowego zwanego kapsydem. Niektóre wirusy mają zewnętrzną powłokę - otoczkę. Wirusy są bardzo różnorodne. 7 Genomy wirusów Genom wirusowy może się składać z cząsteczki DNA lub RNA. W przypadku wirusów roślinnych jest to najczęściej RNA. Natomiast u pozostałych wirusów jak na przykład u bakteriofagów mogą genomu może być w postaci cząsteczki RNA lub DNA. A jej struktura może być jednoniciowa lub dwuniciowa, liniowa lub kolista. 8 Genomy wirusów zwierzęcych zbudowane są z RNA lub DNA, które mogą być jedno- lub dwu-niciowe. Wirusy zwierzęce mogą wykorzystywać szereg strategii (w tym niektórych zaskakujących i dziwnych) do kopiowania i wykorzystywania swojego materiału genetycznego, o czym przekonamy się w sekcjach poniżej. 9 U wirusów materiałem genetycznym może być DNA lub RNA, o strukturze liniowej lub kolistej, zawierające informacje niezbędne do replikacji cząsteczek potomnych – syntezy enzymów czy budowy kapsydu (płaszcza białkowego). Genomy wirusów są małe, złożone zaledwie z kilku- kilkunastu genów [2]. 10 Podstawą klasyfikacji wirusów jest rodzaj zawartego w genomie kwasu nukleinowego. U jednego wirusa może występować wyłącznie jeden jego rodzaj: DNA lub RNA. 11